NEVZAT ECZA DEPOSU

Ramazan Bayramı’nda hiç kuşkusuz sofralarımızı yine birbirinden lezzetli yemekler ve tatlılarla donatacağız. Ancak dikkat! Ramazan’da bir ay boyunca dinlenen midemize aniden yüklenmek ve yüksek kalorili besinler tüketmek gibi hatalı alışkanlıklarımız; hazımsızlık, şişkinlik ile gaz sorunlarına neden olabiliyor. Ayrıca mide şikâyeti yaşayanlarda reflü, peptik ülser ve gastrit gibi rahatsızlıklar da tetikleyici olabiliyor. Bu durumu hafife almamalı ve hekime başvurmakta geç kalınmamalıdır. Peki bayramda hangi hatalı alışkanlıklar midemize zarar veriyor? 

Kahvaltıda kızartma ve hamur işine yüklenmemeli

Uzun süren açlık ve susuzluğun ardından bayram kahvaltısında canımızın istediği her şeyi tüketmekte sakınca görmeyebiliyor, hamur işinden kızartmaya kadar pek çok yemeğe yüklenebiliyoruz. Ancak kahvaltıda kızartma ve hamur işlerini abartmak özellikle reflü, peptik ülser ve gastrit yakınmalarını tetikleyebiliyor. Bunun sonucunda; mideden yemek borusuna doğru yanma hissi, mide içeriğinin ağıza kadar gelmesi ya da ağızda acı su hissi, mide ağrısı ve hazımsızlık gibi yakınmalar gelişebiliyor. Kahvaltıda ağır yemekler yerine; haşlanmış yumurta ya da sebzeli omlet, peynir, yoğurt, tam tahıl ekmeği, domates ve salatalık gibi gıdalar tüketmelisiniz.

Öğün saatleri düzenli olmalı

Ramazan boyunca değişen öğün saatlerinizi tekrar düzenlemeniz de mide sağlığınız için çok önemli. Çünkü öğün saatlerinin düzensiz olması kan şekeri ve insülin salgılanmasında bozukluklara, bunun sonucunda da sık acıkmaya yol açabiliyor. Bu nedenle küçük porsiyonlar halinde günde üç ana öğünle beslenmeye özen gösterin. Öğle ve akşam yemeğinde çorba, salata, sebze yemeği ve proteinli besinler tüketin. Protein kaynağı olarak et, tavuk, balık ya da baklagilleri seçin. Ayrıca badem, ceviz, meyve ve yoğurt gibi ara öğünler tüketmeniz; ana öğünlerde besinleri büyük porsiyon olarak yemenizi önleyecektir.

Akşam yemeği geç saatlere bırakılmamalı

Bayramlarda en sık rastlanan mide sorunlarından biri reflü hastalığı, yani mide asidinin ya da içeriğinin yemek borusuna doğru kaçışı oluyor. Hamur işi, tatlılar ve çikolatanın yanı sıra geç saatlerde tüketilen yiyecekler de reflüyü tetikliyor. Bunun sonucunda da mideden yemek borusuna doğru yanma, besinlerin ağıza geri gelme hissi, mide ağrısı ve hazımsızlık gibi yakınmalar artıyor. Dolayısıyla akşam yemeğini geç saatlere bırakmayın, ağır yemek yemeyin ve yemekten en az 3 saat sonraya kadar uzanmamaya dikkat edin. 

Suya önem verilmeli ve aç karnına çay içilmemeli

Ramazan’da vücudun su dengesindeki değişiklikler bayram günlerinde de devam ediyor. Bayramda yetersiz su tüketimi sindirim sistemi, dolaşım sistemi ve böbreklerde sorunlara neden olabiliyor. Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebiliyor ve kilo alımına yol açabiliyor.  Bayramı sağlıklı geçirmek için günde en az 2 litre su tüketmeyi asla ihmal etmeyin.

Aşırı çay ve kahve tüketimi çarpıntı ile tansiyonun yükselmesine neden olabildiği gibi vücudun su kaybını arttırıyor, ayrıca reflü yakınmalarını tetikleyebiliyor. Dikkat etmeniz gereken bir başka nokta da çay ve kahve ikilisini çok sıcak içmemek olmalı. Sıcak yiyecek ve içecekler yemek borusunda hasara yol açarak yemek borusu kanseri için risk oluşturuyor. Çay ve kahvenin çok sıcak olarak, aç karnına tüketilmesi reflüyü de tetikliyor. Ayrıca çay ile kahveyi çok fazla içiyor ve içine şeker katıyorsanız; sadece bu ikisinin tüketimiyle günlük şeker ve kalori alımınız artacak, bunun sonucunda da kan şeker kontrolünüz bozulacaktır. Aşırı şekerli yiyecek ve içecekler ayrıca hazımsızlık, gaz ve şişkinlik gibi sorunlara da neden olabiliyor.

Şerbetli tatlılar ve gazlı içeceklerden uzak durulmalı

Bayram sofralarında vazgeçemediğimiz ancak karbonhidrat içeriği oldukça yüksek olan baklava, revani ve kadayıf gibi aşırı şekerli, şerbetli tatlılar hazımsızlığa yol açabiliyor. Çikolata da reflüyü tetikleyebiliyor. Daha da kötüsü kalp hastalarında kalp krizini tetikleyebiliyor, diyabet hastalarında kan şekerinin çok yükselmesine neden olabiliyor. Şerbetli tatlıları mümkün olduğunca tadımlık tüketmeli, sütlü hafif tatlıları tercih etmelisiniz. Ayrıca tatlıları akşam yemeği sonrası geç saatlere bırakmamalı, küçük porsiyonlar halinde tüketmeli ve günde bir porsiyonu aşmamalısınız.

Kızartmalar, fast-food tarzı beslenme ve işlenmiş gıdalar reflü hastalığına davetiye çıkarıyor. Kızartılmış besinler yerine; ızgara, haşlama ya da buğulama usulüyle hazırlanmış besinler tüketmeye özen gösterin. Midemizi rahatlatacağı düşüncesiyle gazlı içecekler, özellikle de yemek sonrasında soda içmek, bayramda sık yaptığımız hatalardan. Çünkü şekerli, gazlı içecekler kan şekerini yükseltiyor, ayrıca şişkinliğe yol açabiliyor.  

Son olarak; sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı fiziksel aktiviteye bayram süresince de devam etmek avantaj sağlayacaktır. Düzenli egzersiz yapmak metabolizmayı hızlandırır, kan şekeri ve kolesterolü düzenler, sindirimi kolaylaştırır. 

Doç. Dr. Suna Yapalı

Acıbadem Kadıköy Hastanesi

Gastroenteroloji Uzmanı